|
تحقیـــق و پــــروژه رایـــــــــکا تحقیقات دانشجویی- پروژه - کارآفرینی - پایان نامه - گزارش کار |
|||
|
سه شنبه 6 فروردين 1392برچسب:دوستیابی - پیک نوروزی- سبک های زندگی, :: 17:36 :: نويسنده : علی
مقدمه
اگر اندکی دقت کنید،متوجه خواهید شد که شما آگاهانه یا نا خودآگاه به دنبال دوست یابی هستید. اما آیا تاکنون فکر کرده اید که دوستی چیست و دوست حقیقی کدام است؟
از آنجا که انسان موجودی اجتماعی است،صرف نظر از اینکه در چه جامعه ای زندگی می کند طبعاً به دنبال یافتن یاران و دوستان و همراهانی برای خود می باشد. البته چون این گزینش در میان اقوام و ملل مختلف،شکلهای متنوعی پیدا می کند و با انگیزه های گوناگون و یا بر اساس احساسات متفاوت عقلانی،عاطفی و غیر از آن به وجود می آید؛تعاریف مختلفی نیز از این واژه ارایه شده است. گروهی دوستی را صرفاً به معنای همان (معاشرت) دانسته اند. گروهی دیگر بر این باورند که دوستی عبارت است از پیدا شدن یک نوع ارتباط خاص که در مقاطع مختلف و یا در زمانی خاص،میان افراد پیدا می شود. برخی دیگر معتقدند که دوستی،یک نوع قرارداد اخلاقی است که با انگیزه های خاصّ دنیوی و اخروی بین افراد به وجود می آید. به هر حال قبل از آنکه بدانیم دوست خوب کیست و دوست بد کدام است؛باید دید ما چه تعریفی از (دوستی) داریم زیرا دوستی هم می تواند صحیح و هم نا صحیح باشد.
دوستی یعنی چه؟
در تفسیر المیزان در توسیف کلمه ی (أخِلاء)،دوستی چنین تعریف شده است: کلمه ی أخِلاء جمع خلیل به معنای دوست است. و اگر دوست را خلیل گفته اند بدان جهت است که آدمی،خُلّت یعنی حاجت خود را به او می گوید. و ظاهراً مراد از اخلاء،مطلقِ کسانی است که با یکدیگر محبت می کنند. چه متقین و اهل آخرت که دوستی شان با یکدیگر به خاطر خداست (نه به خاطر منافع مادی) و چه اهل دنیا که دوستی هایشان به منظور منافع مادی است.
در کتاب المحجه البیضاء،دوستی چنین تعریف شده است:
(دوستی یعنی همنشینی،معاشرت و گفتگوی انسان با افرادی که به آنها علاقه و محبت دارد،زیرا با غیر دوست معمولاً کسی قصد معاشرت ندارد. این دوستی و ارادت و محبت یا لِذاته است و یا مجازی و واسطه ای است که انسان به وسیله ی آن به دوست حقیقی برسد).
بنابراین دوستی ها ممکن است بر اساس منافع مادی و خواهش های نفسانی و اغراض و احساسات باشد و یا بر اساس یک انگیزه ی صحیح. با استفاده از آنچه گذشت،دوستی صحیح بر اساس معیارهای دینی را اینچنین تعریف می کنیم:
محبت،علاقه،ارتباط روحی،حسن معاشرت و گفتگو میان دو فرد و یا بین افراد جامعه با ملاک صحیح و انگیزه ای الهی به طوری که دوستان بر اساس آن بتوانند نیازهای فردی و اجتماعی و احتیاجات دنیوی و اخروی خود را تأمین کنند.
دوستی حقیقی
این نوع از دوستی مخصوص اولیاء و مؤمنان واقعی است که تمام ارادت و انس و محبت خود را نسبت به خداوند تبارک و تعالی و اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) صرف نموده اند. آری اینان نخبگان عالم و کسانی هستند که از غیر دوست رسته و به دوست پیوسته اند و آنچنان لذت این دوستی را چشیده اند که حاضر نیستند دنیا و آنچه در آن است را با لحظه ای انس و محبت و مناجات با خدای تعالی و ارادت به ساحت معصومین (علیهم السلام) عوض کنند. زیرا آنان خود مصداق واقعی.
دوستی مجازی
بر پایه ی آنچه تا بدین جا در تعریف دوستی گفتیم روشن می شود که هر علاقه و محبتی که انسان به غیر از خداوند تبارک و تعالی و ائمه ی معصومین (علیهم السلام) دارد،دوستی مجازی است. حال اگر این دوستی برخاسته از خواهش های نفسانی و شر و فساد باشد رهزن آدمی است و انسان را به منجلاب فساد می کشد و اصولاً چنین دوست هایی ناپایدار خواهد بود.
اما اگر این دوستی،دارای معیار صحیح بوده و از انگیزه ی الهی و فطرت انسانی نشأت گرفته باشد؛ضمن آنکه پایدار می ماند،سرانجام انسان را به سعادت رهنمون خواهد شد.
بی شک یک مسلمان که با نگاه دینی،روش زندگی خود را ترسیم می کند و تمام مراحل و ابعاد آن را حرکت به سوی کمال می داند؛در انتخاب دوست- که سهم عظیمی در سعادت و شقاوت دارد و نقش مهمی در زندگی ایفا می کند- دقت کامل را به عمل می آورد و دوستانی را جهت معاشرت و زندگی می گزیند که در این مسیر یار و مددکار او باشند. در این صورت است که این نوع دوستی و محبت مجازی،به بستر و واسطه ای برای رسیدن به آن حقیقت مطلق تبدیل می شود.
بهترین دوستان
نخستین نکته ای که در اینجا باید بر آن تأکید شود این است که دوستی و محبت دارای مراتب و درجاتی است. نباید تصور کرد که دوستی بین افراد،یکسان است. حقیقت این است که دوستان مراتب مختلفی دارند؛بعضی به عنوان دوست کامل شناخته می شوند زیرا از همه ی ویژگیها و شرایط یک دوست کامل برخوردارند و بعضی شرایط کمتری را در خود جمع کرده اند.
نقش دوست در زندگی
بدون شک عوامل مختلفی در ساختن شخصیت انسان مؤثر هستند که از مهم ترین آنها مسأله ی همنشینی و دوستی و معاشرت است. این عامل از چنان اهمیتی برخوردار است که اسلام فرموده:
(المَرءُ عَلی دینِ خَلیلَهِ فَلْیَنْظُرْ أحَدُکُمْ مَنْ یُخالِل).
آدمی بر دین و روش همنشین خود است پس باید ببیند که با چه کسی دوست می شود.
روشن است که انسان خواه نا خواه از دیگران تأثیر می پذیرد و بخش مهمی از افکار و صفات اخلاقی خود را از طریق دوستانش کسب می کند. این مطلب هم از نظر عقل و هم از طریق تجربه به اثبات رسیده است. ما به وسیله ی مشاهدات حسّی خود و نیز با بازنگری به تاریخ،در می یابیم که چه بسیار افرادی که از راه دوست به سعادت ابدی و یا شقاوت ابدی رسیده اند. نقش دوست در زندگی به قدری زیاد و برجسته است که حضرت علی (علیه السلام) می فرماید:
(مَنْ اِشْتَبَهَ عَلَیْکُمْ أمرُهُ وَ لَمْ تَعْرِفُوا دِینَهُ فَانْظُرُوا إلی خُلطائِهِ فَإنْ کانُوا أهْلَ دینِ اللهِ فَهُوَ عَلی دینِ اللهِ وَ إنْ کانُوا عَلی غَیْرِ دینِ اللهِ فَلا حَظَّ لَهُ مِنْ دینِ الله.
هرگاه وضع کسی برای شما نامعلوم بود و دین او را نشناختید،به دوستانش نظر کنید. پس اگر آنها اهل دین و آیین خدا باشند او نیز پیرو آیین خداست و اگر بر آیین خدا نباشند او نیز بهره ای از آیین حق ندارد.
معيار دوستي
همان طور كه در تعريف دوستي اشاره شد،دوستي بايد بر اساس معيار و ملاك صحيح استوار باشد. زيرا معمولاً ملاك افراد جهت گزينش دوستان،متفاوت است. چه بسا افرادي كه با مقاصد نفساني براي رسيدن به خواسته هاي دنيوي و يا بر اساس مقاصد شرورانه و مفسدت آميز يا انگيزه هاي عاطفي غير معقول- تعصّبها- و خلاصه دوستي هاي بي بنياد و تصادفي اقدام به انتخاب دوست كنند. اما مسلماني كه با چراغ راهنمايي عقل و با تدبير و انديشه،كليه ي نيازهاي مادي و معنوي و از آن جمله دوست يابي خود را تأمين مي كند قطعاً دوستان خود را با ملاك صحيح و انگيزه ي الهي و براي خدا بر مي گزيند. او مي داند كه تنها دوستي هاي ناپايدار اين نوع دوستي يعني دوستي اهل ايمان است كه در دنيا و آخرت باقي خواهد ماند.
ضرورت انتخاب دوست
يكي از ويژگيهاي طبيعت انسان،اجتماعي بودن اوست. بدين لحاظ آدمي هر چند به جهتِ برآوردن حوايج شخصي و انجام امور روزمرّه بي نياز از ديگران باشد و شخصاً از همه ي امكانات لازم براي رفاه و آسايش در سطح عالي برخوردار باشد،باز هم همواره علاقه مند است كه در كنار خانواده،مردم و جامعه زندگي كند. اين ويژگي اختصاص به فرد يا گروه خاصي از انسانها ندارد بلكه ويژگي عام و مشترك تمامي افراد بشر به عنوان يك خصلت طبيعي و روحي است.
بعضي از روانشناسان معتقدند در صورتي كه اين نياز دروني تأمين نشود و فرد براي يك مدت طولاني از مردم،جامعه و خانواده دور نگه داشته شود نهايتاً آثاري از جنون در او پيدا خواهد شد. روشن است كه اين نيازمنديِ طبيعت بشر به اجتماعي بودن،توأم با حكمتها و مصلحت هايي است و در سايه ي اجتماع و اجتماعي بودن است كه بشر توانسته در قرون و اعصار مختلف دست به كارهاي اساسي و بنيادي بزند و به پيشرفتهاي بزرگ در عرصه هاي مختلف دست يابد. فرهنگ و تمدن و پيشرفت مادّي و بشر مرهون تلاش جمعي او در كنار همنوعان خويش است. اختراعات،اكتشافات و صنايع فقط برخي از جلوه هاي بارز اين كوشش دسته جمعي است. وانگهي حيات بشر و رفع نيازمندي هاي شخص و خانوادگي نيز منوط به زندگي اجتماعي است. به عنوان مثال كافي است بينديشيم كه در تهيه ي يك نان چه اسباب و وسايلي دست به دست هم مي دهد تا در اختيار ما قرار گيرد. چنين است كه هيچ گاه بدون كمك ديگران ادامه ي حيات ممكن نيست.
نتیجه گیری:
(دوستی) عبارت است از محبت و علاقه و ارتباط روحی و معاشرت بین افراد به طوری که بر اساس آن بتوانند نیازهای فردی و اجتماعی دنیوی و اخروی خود را تأمین کنند.
دوستی بر دو نوع است: حقیقی و مجازی. دوستی حقیقی همان انس و عشق و محبت به خداوند تبارک و تعالی و اهل بیت معصومین (علیهم السلام) است.
دوستی های مجازی- در شکل صحیح آن- دوستی هایی است که افراد بتوانند با همدلی و همکاری و علاقه به یکدیگر سعادت دنیا و آخرت را کسب و موفقیت های روزافزون را نصیب آنان سازد.
اگر انتخاب دوست صرفاً از روی احساسات و عواطف صورت گیرد،اطمینان بخش نخواهد بود.
انتخاب دوست ممکن است انگیزه های مختلفی داشته باشد اما در این میان تنها دوستی های مبتنی بر معیارها و ملاک های صحیح قابل اعتنا است و آن دوستیهایی است که با انگیزه ی الهی شکل می گیرند.
با توجه به اجتماعی بودن انسان و نقش دوستی در زندگی او،انتخاب دوست به عنوان یک نیاز روحی و جسمی ضرورت دارد.
دوستی های صحیح و ناصحیح ریشه ی بسیاری از سعادت ها و یا گمراهی ها بوده است.
منابع:
1. ترجمه ی المیزان،ج18،ص 181 ؛ در ذیل آیه ی (الا خلاء یومئذ بعضهم لبعض عدوّ إلا المتّقین ...).
2. یعنی بخودی خود مطلوب است.
3. المحجه البیضاء،ج3،ص 293 ؛ الصُِّحبَه عباره عن المُجالسه و المُخالطه و المُحاوره و هذه الامور لا یقصد بها الإنسانُ غیرَه إلا إذا أحبّه. فإنّ غیرَ المحبوب یُجتنبَ .و یُباعَد و لا یُقصد مسخالتطهُ والّذی یُحِبّ لذاته لا لَیتوصَّل به إلی محبوبٍ و امّا أن یُحِبَّ به إلی مقصود.
4. سوره ی بقره،آیه ی 165.
5. مفاتیح الجنان،مناجات المریدین.
6. ریاض المحبّین،ص 198.
7. بحارالانوار،ج74،ص 173.
صفحه قبل 1 صفحه بعد درباره وبلاگ  به وبلاگ من خوش آمدید آخرین مطالب آرشيو وبلاگ پيوندها
نويسندگان
|
|||
 |
تبادل لینک هوشمند 